Zrozumieć badania społeczne

Na co dzień dużo słyszymy o ochronie danych osobowych i prywatności w Internecie. Ten temat dotyczy również badaczy społecznych, którzy przeprowadzają badania reaktywne, czyli z udziałem badanych. Są to np. wywiady lub ankiety. Czy biorąc udział w badaniach społecznych, jesteśmy anonimowi? Czym różni się anonimowość od poufności?

Za każdym wynalazkiem, produktem czy usługą stoi jego odbiorca, użytkownik. Badania społeczne poszerzają wiedzę o tym, jak w praktyce funkcjonują dane rozwiązania, technologie. Umożliwia to ich doskonalenie i usprawnienie, co przekłada się nie tylko na rozwój produktu czy usługi, ale też jego obecność na rynku. Badania społeczne to także systematyczna obserwacja życia społecznego, prowadzona w celu odkrycia i zrozumienia prawidłowości, które w nim zachodzą (Babbie, 2004). Artykuł opisuje, jakie możliwości dają badania społeczne i co można dzięki nim zyskać.

Zwiad badawczy to technika, która istnieje od dawna, ale nie jest szeroko znana pod tą nazwą, nawet w świecie badaczy społecznych. Jej zastosowanie jest użyteczne dla rozpoznania nowego środowiska, które może zaowocować kolejnymi planami badawczymi i lepszym zorganizowaniem procesu badania.

Triangulacja jest jednym z bardzo często wykorzystywanych podejść do prowadzenia badań społecznych, zwłaszcza w odniesieniu do złożonych zagadnień lub obszernych ewaluacji. Opiera się na wzajemnej kontroli i pogłębieniu wyników badań poprzez zastosowanie różnych technik i podejść do badanego zagadnienia. Artykuł przedstawia jej cechy, korzyści i warunki zastosowania.

Dane ilościowe i ich analiza to chleb powszedni naukowców Politechniki Warszawskiej. Nie są jednak one wyłącznie domeną eksperymentów i badań technicznych. Uczelnia współpracująca ze swoim otoczeniem społeczno-gospodarczym bada, analizuje i odpowiada na jego potrzeby. Ten artykuł stara się pokazać, jaką rolę w tym procesie pełnią badacze Działu Analiz Strategicznych PW – jak rozwijać współpracę z otoczeniem, doskonalić proces jakości kształcenia, walidować swoje pomysły, czy pozyskiwać dane do wniosków o dofinansowanie badań, np. poprzez sondaże opinii z wykorzystaniem różnorodnych technik ilościowych.

Słowo ewaluacja budzi różne emocje. Części osób kojarzy się z kontrolą i oceną, inni wiążą ją z obowiązkowym podsumowaniem projektów finansowanych z Funduszy Europejskich. Jak to w efekcie wygląda, czy ewaluacja jest przykrym obowiązkiem, czy może nieść szersze korzyści?

Statystyki, liczby, wykresy – każdy z nas na co dzień spotyka się z pewną formą przedstawienia danych. Wśród nich wizualna prezentacja informacji wydaje się być tą najprzyjemniejszą i najprostszą do zrozumienia. Dane przedstawione za pomocą wykresu sprawiają wrażenie bardziej przystępnych i klarownych, niż te zawarte w rozbudowanej tabeli. Łatwiej przykuwają uwagę, skracają czas, który poświęcić należy na zapoznanie się z dokumentem. Celem artykułu jest analiza sposobów manipulacji wykresami oraz pułapek, w które może wpaść odbiorca.

Skala Likerta jest powszechnie znanym i stosowanym konstruktem pytań w kwestionariuszach ankiet jako narzędzie pomiaru postaw i opinii społecznych. W badaniach ankietowych, które prowadzimy w Dziale Analiz Strategicznych PW, stykamy się z nim na co dzień. Celem artykułu (pierwszej części) jest zebranie doświadczeń badaczy i ich konkluzji na temat poprawnego konstruowania i używania skali Likerta – zwłaszcza, że często budowana jest ona bezrefleksyjnie na bazie potocznego wyobrażenia. W drugiej części, którą zaprezentujemy wkrótce, znajdą się informacje dotyczące wizualizacji danych na skali Likerta oraz interpretacji wyników.

Raporty z badań społecznych nie muszą być opasłymi tomami – nawet jeżeli opierają się na danych jakościowych, wciąż mogą być zwięzłe i konkretne. Dlatego tak ważne jest opanowanie trudnej sztuki organizacji materiału w badaniach jakościowych. Używany w Dziale Analiz Strategicznych PW program Atlas.ti, wspiera nas na każdym etapie prac: porządkowaniu, analizie i interpretacji wyników.

Badania społeczne dostarczają informacji na temat poznania potrzeb, opinii jak również praktyk społecznych w tym poznania powodów podejmowania decyzji. Po przeprowadzeniu badania otrzymujemy odpowiedzi na pytania, które pomogą nam usprawnić czy udoskonalić dany produkt bądź usługę. Badania można przeprowadzić za pomocą wielu technik badawczych, lecz ten artykuł poświęcony jest ankiecie internetowej, która uchodzi za jeden z bardziej efektywnych sposobów ankietowania pod względem dużej liczby badanych. Artykuł opisuje zalety i wady ankietowania za pośrednictwem Internetu oraz przedstawia narzędzie LimeSurvey, za pomocą którego badacze Działu Analiz Strategicznych PW najczęściej zbierają dane ilościowe.